PΑΤΖΑ ΓΙΟΓΚΑ

To βασιλικό μονοπάτι Ράτζα γιόγκα : H Επιστήμη του νου Η ράτζα γιόγκα αποτελεί έναν από τους κυριότερους κλάδους της γιόγκα καθώς εξερευνά τον εσωτερικό μας κόσμο απελευθερώνοντας τη δύναμη και τη γνώση που υπάρχει μέσα μας. Σύμφωνα με τα αρχαία κείμενα συμπεριλαμβάνει την κουνταλίνι, την κρίγια και την μάντρα γιόγκα. Συνήθως όμως η ράτζα γιόγκα συνδέεται με το όνομα του Πατάντζαλι, ενός σοφού που συνέταξε196 σούτρες – στοίχους (το 500 π.Χ.). Στις σούτρες του ο Πατάντζαλι διαμόρφωσε, με ακρίβεια και επιστημονικότητα, ένα οκταπλό μονοπάτι, την αστάνγκα (=οκτώ) γιόγκα. Η καταγραφή του Πατάντζαλι είναι τόσο ενδελεχής που καθιστά τη ράτζα γιόγκα επιστήμη νοητικής πειθαρχίας. Τα οκτώ σκαλοπάτια / στάδια που κατέγραψε ο Πατάντζαλι είναι τα παρακάτω : 1. ΓΙΑΜΑΣ ( 5 κοινωνικοί κώδικες) 2. ΝΙΓΙΑΜΑΣ (5 προσωπικοί κώδικες) 3. AΣΑΝΑ (σταθερή, άνετη στάση) 4. ΠΡΑΝΑΓΥΑΜΑ (διεύρυνση & αποθήκευση της ενέργειας) 5. ΠΡΑΤΥΑΧΑΡΑ (αποτράβηγμα των αισθήσεων) 6. ΝΤΑΡΑΝΑ (συγκέντρωση) 7. ΝΤΥΑΝΑ (κατάσταση του διαλογισμού) 8. ΣΑΜΑΝΤΙ (απελευθέρωση / φώτιση) Τα πρώτα 4 θεωρούνται εξωτερικά στάδια και έχουν σα στόχο να απομακρύνουν σταδιακά τους εξωτερικούς περισπασμούς. Το 5ο σκαλοπάτι αποτελεί μετάβαση από τα εξωτερικά στάδια στα εσωτερικά και ανήκει και στις δύο ομάδες. Ας δούμε λοιπόν με τη σειρά τα 8 αυτά σκαλοπάτια : 1. ΓΙΑΜΑΣ Αποτελούνται από τους παρακάτω 5 κοινωνικούς κώδικες που έχουν σαν στόχο τον αυτο-έλεγχο : Αχίμσα : μη βία Σάτυα : αλήθεια Αστέγυα : τιμιότητα Απαριγκράχα : μη κτητικότητα Μπραχματσάρυα : εγκράτεια Τα γιάμας στοχεύουν στη μείωση της σύγκρουσης μεταξύ των εξωτερικών μας πράξεων και των εσωτερικών μας στάσεων. Σαν αποτέλεσμα ο νους ισορροπεί καθώς εξαλείφεται η σύγκρουση μεταξύ της συνείδησης και των πράξεων/σκέψεών μας. 1) Αχίμσα- μη βία Εδώ εννοείται όχι μόνο η βία προς τους άλλους (χειροδικία, κλπ) αλλά και η βία προς εμάς, προς όλα τα όντα (ζώα, φυτά), ακόμη και η έλλειψη εχθρότητας, επιθετικότητας και θυμού προς τους άλλους. 2) Σάτυα- Αλήθεια Εφαρμόζοντας τη σάτυα, γινόμαστε ειλικρινείς με τον εαυτό μας και τους άλλους. Σκεφτείτε ότι για να καλύψουμε τα ψέματά μας : * απαιτείται πολλή νοητική ένταση & ενέργεια, * βρισκόμαστε σε μια κατάσταση διαρκούς φόβου ότι θα αποκαλυφθούμε * χρειάζεται να πούμε και άλλα ψέματα για να στηρίξουμε τα προηγούμενα 3) Αστέγυα - Τιμιότητα, αποχή από κλεψιά, όχι συσσώρευση. Φροντίζουμε να μην κρατάμε περισσότερα πράγματα από όσα χρειαζόμαστε, τα υπόλοιπα τα μοιραζόμαστε με τους άλλους Η συσσώρευση άλλωστε υποδηλώνει ανασφάλεια. 4) Μπραχματσάρυα - εδραίωση στην θεϊκή συνειδητότητα, εγκράτεια (στο σεξ, στις επιθυμίες) Στο διαλογισμό μετασχηματίζουμε την σεξουαλική ενέργεια. Ο μετασχηματισμός της σεξουαλικής ενέργειας σε πνευματική ενέργεια, ανεβάζει την ενέργεια των κατώτερων κέντρων στα ανώτερα για να αφυπνιστεί περισσότερο από το 10% του εγκεφάλου που ο μέσος άνθρωπος χρησιμοποιεί σήμερα. Δουλεύει κανείς με την μπραχματσάρυα χωρίς να καταπιέζει τις φυσικές του επιθυμίες (χωρίς ενοχές ή διλήμματα), με μέτρο. 5) Απαριγκράχα: Μη-κτητικότητα, μη-προσκόλληση Σημαίνει μη κτητικότητα σε ανθρώπους, ρόλους, τίτλους, κοινωνική θέση. Μη προσκόλληση σημαίνει να μην επηρεάζεται κανείς από ότι κι αν συμβεί. Να μπορούμε να διατηρούμε την ισορροπία μας σε όλες τις καταστάσεις: στις καταστροφές και στις χαρές, στις αρρώστιες και στις δόξες, στην επιτυχία και στην αποτυχία. ΝΙΓΙΑΜΑΣ : προσωπικοί κώδικες, πειθαρχία στην "εσωτερική" ζωή Αφορούν στην εσωτερική, προσωπική μας ζωή, καθώς ελαττώνουν τις νοητικές & συναισθηματικές συγκρούσεις. Είναι εσωτερικές πειθαρχίες που μας βοηθούν στο πνευματικό ταξίδι. Τα νιγιάμας αποτελούνται από 5 προσωπικούς κώδικες : Σάουσα - Καθαριότητα Σαντόσα- Ικανοποίηση Τάπας - Σκληραγωγίες Σουαντάγυα - Αυτο-παρατήρηση, αυτο-ανάλυση Ισουάρα Πρανιντάνα - Καλλιέργεια της πίστης, πλήρης παράδοση στην ανώτερη δύναμη 1) Σάουσα - καθαριότητα μέσα & έξω, σε όλα τα επίπεδα Καθαριότητα στο σώμα (εσωτερικά & εξωτερικά), στο περιβάλλον μας, στο νου. 2) Σαντόσα - Ικανοποίηση, πληρότητα, αυτάρκεια Σημαίνει να είμαστε πλήρεις / ευχαριστημένοι με ότι έχουμε. Εξασκώντας την σαντόσα ανακαλύπτουμε ότι τη χαρά/ευτυχία δεν την παίρνουμε από έξω, έρχεται από μέσα μας. Επίσης, η ικανοποίηση με όσα έχουμε μας οδηγεί στην αυτο-εκτίμηση 3) Τάπας - σκληραγωγίες, αντοχή, δύναμη θέλησης Τα τάπας αποτελούν τεχνικές που καθαρίζουν τον ακάθαρτο νου και απομακρύνουν την άγνοια. Μέσω των τάπας καταστρέφουμε τα αρνητικά χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς μας και τα αντικαθιστούμε με θετικά. Με τα τάπας προετοιμαζόμαστε για το διαλογισμό καθώς δυναμώνουν το νευρικό σύστημα και δίνουν υγεία στα εσωτερικά όργανα & συστήματα του οργανισμού. 4) Σουαντάγυα - Αυτο-παρατήρηση, μελέτη της προσωπικότητας μας, μελέτη των γραφών Περιλαμβάνει την -> ανάλυση των πράξεων, των αντιδράσεων, των αντιλήψεων μας για τον κόσμο, τηςσυμπεριφοράς μας, των σκέψεων, των αισθημάτων, της στάσης ζωής μας, των καταστάσεων που μας κάνουν ευτυχισμένους ή δυστυχισμένους -> μελέτη της προσωπικότητας μας (σωματικής, νοητικής, συναισθηματικής, πνευματικής) ώστε να κάνουμε τη ζωή μας ένα ανοικτό βιβλίο. 5) Ισουάρα Πρανιντάνα - Καλλιέργεια της πίστης, πλήρης παράδοση στην ανώτερη / κοσμική δύναμη Σημαίνει εμπιστοσύνη στον εαυτό μας, είτε ο εαυτός είμαστε εμείς, είτε ο εαυτός είναι ο Θεός. Όταν ασκούμαστε στην ισουάρα πρανιντάνα αποκτούμε την αίσθηση ότι δεν είμαστε εμείς που εκτελούμε την πράξη, αλλά εκτελείται δια μέσου μας από μια ανώτερη δύναμη. ΑΣΑΝΑ – σημαίνει σταθερή και άνετη στάση Ο Πατάντζαλι εδώ δεν εννοεί τις σωματικές ασκήσεις της γιόγκα αλλά τη στάση του διαλογισμού (σουαστικάσανα, σιντάσανα, παντμάσανα, σουκάσανα, κλπ). Οι σωματικές ασκήσεις της γιόγκα όμως είναι απαραίτητες γιατί ισορροπούν το σώμα, αποβάλλουν την ένταση, προετοιμάζουν / λύνουν το σώμα για να σταθεροποιηθεί στη στάση του διαλογισμού. ΠΡΑΝΑΓΥΑΜΑ Πράνα = αναπνοή, αγιάμα = επιμήκυνση μέσω ελέγχου ΠΡΑΤΥΑΧΑΡΑ - αποσύνδεση, αποτράβηγμα των αισθήσεων από τον εξωτερική κόσμο Στην πρατυαχάρα οι ικανότητες της όσφρησης, της γεύσης, της όρασης, της αφής και της ακοήςαποσύρονται από τα αντικείμενα τους και οι αισθήσεις αρχίζουν να κατευθύνουν το νου προς τα μέσα. Σαν συνέχεια της απόσυρσης αυτής του νου από τις δραστηριότητες των αισθήσεων, τα αισθητηριακά όργανα μιμούνται το νου και εσωτερικεύονται. Επίσης, με την άσκηση στην πρατυαχάρα αναπτύσσεται η στάση του Ντράστα : του παρατηρητή. ΝΤΑΡΑΝΑ -συγκράτηση του νου σε ένα σημείο ή αντικείμενο Όταν ο νους συγκεντρώνεται σε ένα σημείο, η αντίληψη ισχυροποιείται. Συνήθως η συγκέντρωση γίνεται σε ένα ψυχικό σύμβολο. Πρέπει όμως να είναι κάτι που τραβά αυθόρμητα την προσοχή του ασκούμενου, που ταιριάζει στη φύση του νου του και την προσωπικότητά του. Το σύμβολο αυτό που προβάλλεται πίσω από τα κλειστά μάτια πρέπει να κυριεύει όλη την ύπαρξή του. ΝΤΥΑΝΑ - η κατάσταση του διαλογισμού Όταν η συγκέντρωση στη Ντάρανα γίνεται συνεχής, τόσο που δεν υπάρχει διακοπή από άλλη σκέψη, τότε μπαίνουμε στη Ντυάνα. ΣΑΜΑΝΤΙ Eεδώ θυμόμαστε το αντικείμενο του διαλογισμού χωρίς να έχουμε επίγνωση για οτιδήποτε άλλο. Βιβλιογραφία *Four chapters on freedom - Sw. Satyananda - Yoga publications trust *Yoga and kriya - Sw. Satyananda - Yoga publications trust *"Yoga" magazines - Sivananda math